Leopold, J. H.: A malom (De Molen Magyar nyelven)
|
De Molen (Holland)In den lichtblauwen lentedag met gouden sprenkeling (hamerslag van spattend zonneaambeeld) in de leege opening van de nog blinde lucht, die zich te bezinnen lag, loopen nu zuchten, een verzachting al van strengere wezens, tesamenval van wat strak uitstond en mindering van bangheid en overwintering.
Onder de huizen donker en vocht, de woningen en de stratenbocht met kilte, die van de muren vliet, en voorjaarswasemen in het verschiet, in hun midden grommelig en plomp de norsche kolos, de opgaande romp van den windmolen; zijn onderste voet nog in de bedommeling en het roet der daken, maar alreeds beschenen de rijzende bouw, de metselsteenen en verder boven het licht als room op balken en spant, het hangende toom, de vlakke muren, den omgang en op de grijze wieken, den molenkop.
De grijze wieken... in de weeke lucht is hoorbaar het talmende gerucht van hun arbeiden; zij komen aan, vier vakken in de lucht wegslaan de uitgestokene en zij schrijven hun cirkeling, nu zij weer drijven op stroomen, die hebben meegevoerd de zonversplintering, het ontroerd ademen van land en zee, de gave waarvan de kostelijkheid met laven strijkt door hun traliën en zij met ruime banen te loef, te lij zeilen zij door het luwe weer, vinden hun oude wisseling weer van op en onder en berg en dal, omhoogtriomf en hemelval, van aanloop stormende genomen en hartbeklemmend nederkomen, de toppen langzaam overglijden, op glanzende ruggen huiswaarts rijden den ingekeerden carrousel, het eindeloos, eindeloos kringenspel. 0, afgetreden weg, die leidt wanneer tot rust en ledigheid? en altijd nieuw geploegde voor, waar is het zaad, dat in uw spoor mag vallen, kiemen en bestaan in dagenlengte?...
Zij gaan en gaan, mijn droomend denken hecht er zich aan onmerkelijk, tot het wordt bevonden als volgde het mede in het ronde, als werd het geledigd en afgewonden. Op deze wieken en op hun spil, die immer en immer zich wenden wil, is het gegrepen en aangevat als op een kenterend spakenrad, een garenhaspel, een rafelwinder van draden, die effen en zonder hinder afwikkelen, uitkomen met geduld en onuitputtelijk aangevuld. En deze vier armen in hun werken, deze grijsfulpene vleermuisvlerken de spichtige, zij worden behangen met zilveren spinsels, de vleugels vangen de vlossige zij, het lange lint, de wimpels strakstaand in den wind, het vlottende rag, het drijvend vlies, de pluizen alle zonder verlies, elk vlokje, iedere zwerveling gezogen in de werveling, het kleeft aan de spijlen en aan het leeg latwerk en ijl en wonderlijk veeg wordt er hun weefsel, een web verward met open gaten en flard bij flard, een ruigte, die bindt en samenhoudt het kantige hek, het ruwe hout en ordeloos omgeslingerd is als grillige voorjaarswildernis volgroeid; en midden in dit struweel een verdichtingsbegin, een grijs juweel, bestoven parelen, diadeem teloorgehangen in den zweem van haren, in hun net verstrikt, de glinsterstrengen langs geschikt, een sprenkelreeks, een zilverrist, over den dichten heg verkwist de sierselen. Welke dagvorstin met slippenrand opflitsende in de hemelhelderte even, voer door dit gewest en liet het snoer ontzinken? Welke vinger had den hoogen luister aangevat en iets van verre aetherschat gebracht in deze huizenstad?
|
A malom (Magyar)Kéktiszta tavaszi napban arany permet (kalapács pattan szikrázó napüllőn), a még vak égen lyukas a felhőhab merengve révül, megalvad, sóhajok kélnek, szigorú lelkek enyhülnek, domború mi imént még hegyes, csökken a félelem, tél álma szökken.
Házak között sötét, nyirok, lakások s az utcasarok hűvös lég száll a falakból, tavaszi pára távolból, köztük piszkos és csúf mogorva kolosszus, nyújtózó csúcs a szélmalom; ott lenn még foglya ködgomolynak s korma háztetőknek száll, de fényköntösben a feltörő váz s a téglák körben fenn a fény mint a hab megül gerendán, szarufán lágyan szétterül párkányon, s ím a falakon szürke szárnyakon, malomsisakon.
Szürke szárnyak... munkazajuk vékony légben tétova hangjuk hallik; jönnek, jönnek, négy lapát légben söpörnek mindent mi kinyúlik s írnak köröket, most vizeken ringnak hol a napforgácsot az ár szerteszét sodorja s elállt lélegzetét földnek, tengernek melynek hűsítőn pazar habjai frissítőn hűtik szárnyait s a szárnyak széles pályán vitorláznak átszelik a langyos leget, meglelik a régi rendet fent és lent, hegy, szakadék, csúcsdiadal, szakad az ég, viharos indulás lendület szívszorító a lejövet, csúcsok lassan tovacsúsznak, fényhátakon hazaúsznak befelé forduló körhinta, végtelen, végtelen körjátszma. A bejárt út, ó vezet-e nyugalomba, tétlenségbe? újra s újra szántott barázda, hol a mag, mely otthonra találna megérne benned szökkenne szárba, idővégezetig?...
Járja, járja, álmodó ábrándom megszállja láthatatlan, mígnem ráakad horogra mintha maga is forogna, mintha kihullna mintha kibomolna. E négy szárny közt, s a tengelyén, mi örökkön örökké forgásra kél, tévedt el és akadt fenn egészen akár egy szaladó keréken, motollán, fonálgombolyító rokkán, simán kioldó leoldó, szépen leperget mindig újra feltekerget. E négy kar amint munkálnak szürkebársony denevérszárnyak hegyesek, rájuk hullanak ezüst fonalak, a szárnyak elkapnak bolyhos selymet, hosszú pántlikát, vásznakon feszes szél fúj most át, folyékony háló, lebbenő hártya, egyetlen pihe nem vész itt kárba, minden pehely, tévelygő lény kavarog, nyeli az örvény, tapadnak fokokra, zsenge lécfonatra, gyér csodás gyenge a szövetük, zavaros fonadék tátongó lyukak, rongy, hulladék, bolyhos szövedék összeköt, összetart szögletes zsalukat, érdes faanyag körbetekerve mindenhol kócos mint hóbortos tavaszi bozótos sűrű televény; cserjemélyben valami összeáll, szürke ékszer, porlepte gyöngyök, diadém elveszve hajszálak szövetén hálójuk foglya, fémszálak hosszanti rácsa, permetsor, ezüstfürt sűrű sövényre hevenyén odaszűrt cifraság. Miféle naptündér miféle csillámló szárnyának szegélye villant a kék égben s hussant e tájon, és hogy csusszant gyöngysora le? Miféle kezek fogták ez égi kincseket a messzi éterből cseppet házra-városra ki ejtett?
|