„És Asiné…”
Iliász, II. 560
Egész reggel az Akropolisz körül keringtünk,
kezdve az árnyékos oldaltól, ott hol a tenger
zölden zajtalanul - megölt páva melle -
úgy fogadott bennünket, mint az idő: rajta sehol repedés.
A sziklaerek nagy magasságból ereszkednek alá
meztelen tinóru gombák, kusza indák közt, miket -
életre kelt a víz érintése - a szem rájuk tapadva
elszántan menekült a ringás unalma elől
szüntelenül tékozolva erőit.
A napos oldalon: öblösödő part
és a fény csiszolja a meredek sziklafalak drágaköveit.
Sehol egy élőlény - mind elszálltak az örvösgalambok
és Asiné királya, akit két éve keresünk,
kit senki sem ismert, mindenki még Homérosz is elfelejtett
- egyetlen szó az Iliászban s még az is bizonytalan -
eldobva hevert ott, mint valami halotti maszk.
Megérintetted, emlékszel-e még, milyen hangot adott, üresen
a napon, mint kétfülű korsó, mely az imént fordult ki a földből.
És a tengeren, ugyanaz a hang: evezőink csapása.
Asiné királya, álarc mögött üresség,
ami nem hagy el, ami nem hagy el bennünket ezentúl, mögötte egy név:
„És Asiné... És Asiné..."
és gyermekei, szobrok,
és vágyai, madarak röpte és a szél
gondolataink tátongó réseiben és hajói,
miket eltűnt kikötő vize mos,
álarc mögött üresség.
Kerekre nyilt szemek mögött, befelé görbült ajkak mögött
és hajfürtök mögött, miket rávéstek életünk aranyfödelére,
sötét pont úszik, mint hal súlytalanul
a nyilt tenger és a hajnal derűjében s látod:
mindez üresség, ami nem hagy már bennünket el.
És a madár, mely a múlt télen elrepült
tört szárnnyal,
az élet menedéke,
és a fiatal nő, aki elment játszani
a nyár kutyáival
és a lélek, aki nyögve keresi a földalatti világot
és ez a táj, mint egy nagy platánlevél, mit elsodor a nap zuhogó patakja:
vele úsznak el a múlt emlékművei s a jelen szomorúsága.
A költő elidőzik, vizsgálja a köveket, faggatja őket:
vajon létezik-é e szaggatott vonalak,
e tarajok, csúcsok, hajlatok és üregek közt létezik-é
e helyen, ahol az erő, szél és az enyészet útjai
keresztezik egymást
létezik-é az arc mozdulata, a göngédség körvonala
azokban, kiknek száma annyira megfogyatkozott körülöttünk,
azokban, kik maradtak, hullámok árnyai, gondolatok a nyilt tenger végtelenében?
Vagy talán más nem marad már, csak a súly,
egy élőlény vágya a súly után
ott, ahol most maradunk, testtelenül, földig lehajolva,
mint a szomorúfűz ágai meggörnyedve a hosszú reménytelenség terhe alatt,
mig a sárga áradat gyökerestül kitépett kákát görget lassan az iszapban,
egy arcnak a képmása, mely belefagyott az örök keserüségbe.
A költő, üresség.
A nap, pajzsát megemelve hág a magasba, harciasan
és a sziklaoduból felriadt denevér
ütődik a fénynek mint nyíl a pajzsnak:
„És Asiné... És Asiné...". Ő volt hát s Asiné királya,
akit az Akropoliszon olyan aprólékos gonddal kerestünk,
horzsolva néha ujjainkkal a köveket, miket ő maga is érintett valaha?